Μίκης μακρόθεν

Aυτός ο Παγκόσμιος Έλληνας, έγινε από τότε και ο δικός μου Μίκης.

Γράφει ο Ηλίας Δημητρέλλος

 

Όταν μου εζητήθη να γράψω ένα άρθρο για τον Μίκη Θεοδωράκη, μια και όλο το τεύχος θα ήταν αφιερωμένο σε εκείνον, αντιλήφθηκα ότι με τον Μίκη δεν συναντηθήκαμε ποτέ. Όχι μόνο δια ζώσης, αλλά καθ’ οιονδήποτε τρόπο. Μουσικά, ιδεολογικά, πολιτικά. Τουλάχιστον μέχρι το 2018.

 

Μεγάλωσα σε ένα οικογενειακό, κοινωνικό και πολιτικό περιβάλλον που τα τραγούδια του δεν ακούγονταν. Δεν μου ήταν μεν άγνωστα, αλλά ουδέποτε ένιωσα την επιθυμία να τα ακούσω, πόσω μάλλον να ασχοληθώ με το έργο του. Αλλά και όταν ενηλικιώθηκα, στο Πανεπιστήμιο και μετά, τα τραγούδια του ουδέποτε με συγκίνησαν. Τουναντίον μάλιστα. Απείχα ιδεολογικά παρασάγγας. Άλλωστε δεν είχα καμία αναφορά σε όσα υποτίθεται ότι εξιστορούσαν και πραγματεύονταν. Αφορούσαν εποχές τόσο μακρινές και εν πολλοίς αμφιλεγόμενες. Ήταν όλα τόσο ιδεολογικά φορτισμένα από την Αριστερά της εποχής, εξού και πολύ μακριά σε εμένα. Και μάλλον αδιάφορα. Δεν ήταν φυσικά ότι αμφισβητούσα το έργο του. Ποιος είμαι εγώ άλλωστε, ο οποίος στερούμαι βασικές μουσικές γνώσεις;

 

Ουδέποτε όμως θέλησα να ασχοληθώ, να κάτω να τα ακούσω. Ο Μίκης ήταν μία πολύ μεγάλη μεν προσωπικότητα στα μάτια μου, αλλά ως εκεί. Οι «αγώνες» του, ήταν «αγώνες» μίας παράταξης, ενός κόσμου, που εγώ τουλάχιστον δεν τον γνώριζα και δεν είχα καμία σχέση.

 

Το πιο εύκολο θα ήταν να γράψω για το πόσο σπουδαίος ήταν (που σίγουρα ήταν) και πόσο σπουδαίο είναι το έργο του (που επίσης σίγουρα ήταν), που είναι και της μοδός, και να κάνω κι εγώ τον καμπόσο, ότι τα κατέχω. Εγώ όμως αδυνατώ να τον κρίνω καλλιτεχνικά, οπότε προτιμώ να μιλήσω εκ μέρους πάρα πολλών, πιστεύω, για τους οποίους ο Μίκης Θεοδωράκης δεν ήταν ο δικός τους Μίκης. Ήταν ο Μίκης ενός άλλου κόσμου.

 

Αυτός όμως ο Μίκης ήταν ένας από τους ελάχιστους Έλληνες, που, κυρίως τις δεκαετίες του ’60 και του ’70, ήταν πασίγνωστος στο εξωτερικό, και στους ανθρώπους των τεχνών αλλά και στην κοινή γνώμη. Ήταν η χρυσή περίοδος της Ελλάδος, όταν μία χούφτα Έλληνες, μετρημένοι στα δάκτυλα των δύο χεριών, όπως ο Ωνάσης, η Μαρία Κάλλας, ο Μίκης, ο Χατζιδάκης, ήταν οι απόλυτοι πρεσβευτές μας. Είχαν γίνει συνώνυμοι της Ελλάδας. Για κάποιο λόγο που είναι για μένα ακόμη άγνωστος, η Ελλάδα παρήγαγε τότε σπουδαίους ανθρώπους και εξήγαγε πολιτισμό σε όλη την οικουμένη και το brand name της ήταν ισχυρότερο από ποτέ. Ίσως οι δύσκολοι καιροί που προηγήθηκαν, γέννησαν σπουδαίους Έλληνες. 

 

Έτσι ο Μίκης ήταν ο ορισμός του Παγκόσμιου Έλληνα. Και αυτό επιβεβαιώθηκε πέραν πάσης αμφιβολίας με το θάνατό του, όταν όλα τα μεγάλα ΜΜΕ του κόσμου βρήκαν χώρο και χρόνο να ασχοληθούν με εκείνον και το έργο του. Από κοντά, σπουδαίοι και διάσημοι άνθρωποι, πραγματικοί κοσμοπολίτες, ύμνησαν το ταλέντο του και την προσφορά του όχι στην Ελλάδα μόνο, αλλά στον παγκόσμιο πολιτισμό. Είναι προφανές ότι τον θεωρούσαν έναν εξ αυτών των ολίγων που σημάδεψαν πολιτιστικά τον κόσμο. Είναι δε συγκλονιστικό το βίντεο που κυκλοφόρησε ξανά μετά το θάνατό του, όπου βρίσκονται στη σκηνή μαζί με τον Άντονι Κουίν και την γέμιζαν αυτές οι δύο κορυφαίες προσωπικότητες. Ήταν πραγματικά Παγκόσμιος. 

 

Ήταν όμως και ΕΛΛΗΝΑΣ. Η στάση του εναντίον της Συμφωνίας των Σκοπίων απέδειξε ότι δεν χαμπάριαζε από «φιλίες», προβοκάτσιες και απειλές πρώην Συντρόφων. Παρά τα 90 φεύγα του χρόνια, δεν δίστασε να ανέβει στην εξέδρα στο συλλαλητήριο του Φεβρουαρίου 2018 και με μία συγκλονιστική ομιλία να βροντοφωνάξει:

 

«Δεν θα δώσουμε ποτέ το όνομα Μακεδονία»

 

Ναι, αυτός ο Παγκόσμιος Έλληνας, έγινε από τότε και ο δικός μου Μίκης.